‘ภาพถ่าย’ นับเป็นอีกหนึ่งศาสตร์และศิลป์ ที่มนุษย์ได้ทำการค้นคว้าและรู้จักกันมากว่าร้อยปี และกล้องถ่ายรูปซึ่งเป็นเครื่องมือในการบันทึกภาพก็ได้ถูกพัฒนาขึ้นอย่างต่อเนื่องด้วยเช่นกัน จนถึงปัจจุบันนี้การถ่ายภาพไม่ใช่เรื่องยุ่งยากที่ต้องอาศัยความชำนาญและการเรียนรู้มากมายเท่าเมื่อก่อนแล้ว ด้วยเทคโนโลยีในสมัยนี้ที่ทำให้ใครก็สามารถถ่ายรูปได้ง่ายขึ้นเพียงคุณใช้โทรศัพท์มือถือ หรือจะเป็นกล้องขนาดเล็กอย่าง Mirrorless ก็สามารถบันทึกภาพและเหตุการณ์ในชีวิตได้อย่างเพียงพอแล้ว แต่ขณะที่การถ่ายภาพทุกวันนี้ถูกทำให้ง่ายลง แต่กลับมีกลุ่มคนอีกมากมายที่โหยหาอดีตและจุดเริ่มต้นของการถ่ายภาพด้วยการใช้ ’กล้องฟิล์ม’ ที่มีมนต์เสน่ห์ที่กล้องดิจิตอลทดแทนไม่ได้
Sneakavibe วันนี้จะพาคุณไปพูดคุยกับ อาทิตย์ เลิศรักษ์มงคล หรือ ซัน หนุ่มวัย 36 ปี ที่่หลงใหลในการบันทึกภาพลงแผ่นฟิล์มจนตัดสินใจเปิดร้านเพื่อขายสินค้าที่เกี่ยวข้องกับกล้องฟิล์มไม่ว่าจะเป็น ฟิล์ม กระดาษอัดภาพ หรือแม้แต่น้ำยาล้างรูปแบบต่างๆ ซึ่งนอกจากจะประกอบอาชีพขายอุปกรณ์กล้องฟิล์มและ ซัน ยังเป็นอีกคนหนึ่งที่ชื่นชอบการถ่ายภาพสตรีทเป็นอย่างมาก และได้ศึกษารวมถึงลงมือถ่ายภาพแนวสตรีทอย่างจริงจังอีกด้วย วันนี้เราจะพาคุณไปพบกับเหตุผลว่าทำไมชายคนนี้ถึงยังคงชื่นชอบการถ่ายภาพด้วยฟิล์ม และภาพถ่ายแนวสตรีทคืออะไรถ้าพร้อมแล้วไปติดตามชมกันได้เลย
เริ่มถ่ายภาพด้วยฟิล์มมานานเท่าไรแล้ว
ถ่ายมาได้สักพักแล้ว ประมาณ 2-3 ปี ประจวบเหมาะกับเพื่อนๆหันมาใช้ แล้วได้มีโอกาสหยิบกล้องของพ่อมาทำความสะอาด จึงมีความคิดว่าเราไม่ได้หยิบมาใช้นานแล้ว รวมถึงตอนนั้นทั่วโลกหันกลับมาเล่นกล้องฟิล์ม และส่วนใหญ่คนที่สนใจคือกลุ่มโซนวัยรุ่นยุโรป กลุ่มโซนวัยรุ่นเป็นกลุ่มที่ใช้กันมาตลอด เพราะวัยรุ่นคิดว่า อนาล็อกคือนิวส์ดิจิตอล เห็นกล้องฟิล์มเป็นของเล่นใหม่ มีความท้าทาย เพราะเค้าไม่เคยเล่น ไม่เคยใช้มาก่อน แต่ผมก็ไม่ค่อยแนะนำให้กลุ่มวัยรุ่นที่มีแค่ความอยากได้ เพราะถ้ากล้องเก่าๆตกไปอยู่ในมือคนที่ไม่ชอบจริงๆ ผมคิดว่ามันเสียดายของ มันสู้อยู่ในมือคนที่ชอบมันจริงๆมากกว่า
ในยุคที่มีกล้องดิจิตอลที่ใช้งานสะดวกกว่า แต่ทำไมถึงยังเลือกถ่ายภาพด้วยฟิล์ม
ผมรู้สึกเบื่อเพราะว่ากล้องดิจิตอลเราสามารถถ่ายเมื่อไรก็ได้ แล้วเทคโนโลยีมันก้าวหน้าขึ้นทุกวัน ดังนั้นอีกสิบปีเรามาถ่ายดิจิตอลก็ได้แถมยังได้เทคโนโลยีที่ดีกว่าตอนนี้เสียอีก และรู้สึกว่ากล้องดิจิตอลนั้นยุ่งยากเกินไป ด้วยฟังก์ชั่นต่างๆที่กล้องมีให้เราแต่ไม่เคยได้ใช้ ผมเลยคิดว่าทุกวันนี้ยังมีฟิล์มให้เราเล่นและได้มีความสุขกับมัน มีความสุขกับกับวิธีการถ่าย มีความสุขกับการล้างฟิล์และการสแกน รวมถึงทุกๆกระบวนการของการถ่าย อีกอย่างเราไม่ได้ถ่ายภาพเป็นอาชีพด้วยจึงไม่จำเป็นต้องจริงจังกับภาพที่ได้มาก
เสน่ห์ของกล้องฟิล์ม
สมัยก่อนอาจจะมีพูดกันถึงเรื่องของคุณภาพของกล้องฟิล์มว่าดีกว่าดิจิตอล แต่เทคโนโลยีทุกวันนี้เราปฏิเสธไม่ได้ว่ากล้องดิจิตอลมันต้องดีกว่า เพียงแต่เรามองว่าดิจิตอลมันขาดจิตวิญญาณบางอย่าง คือตั้งแต่ผมเล่นกล้องฟิล์ม ผมไม่ต้องกังวลว่าผมต้องมากดฟังก์ชั่นอะไรก่อนถ่าบ หรือถ่ายออกมาแล้วต้องดูว่ารูปเป็นอย่างไร คือผมสนใจสถานการณ์เวลาถ่ายมากกว่าว่าจะถ่ายและนำเสนอภาพนั้นได้อย่างไร และผมมีความรู้สึกว่าการถ่ายรูปไม่ควรจะเป็นกระบวนการที่ยุ่งยากในชีวิตจนเกินไป
ทำไมถึงเลือกถ่ายภาพแนวสตรีท
ผมเป็นคนชอบถ่ายรูปอยู่แล้ว แต่สมัยก่อนเวลาจะถ่ายรูปเราต้องหาโอกาสออกทริปเพื่อที่จะถ่ายรูป และนั่นไม่ตอบโจทย์สำหรับผม เพราะผมรู้สึกว่าอยากถ่ายรูปตลอดเวลา ถ้าเราไม่มีคิดหรือหลักการเลยผมก็ไม่รู้ว่าจะถ่ายรูปอะไร แต่การถ่ายภาพแนวสตรีทสอนให้ผมรู้ว่า ทุกพื้นที่ตั้งแต่เราออกจากบ้านเราสามารถมองหาความสวยงามของอะไรก็ได้
ศึกษาเทคนิคจากไหน
ก็จุดแรกเริ่ม ผมเข้า workshop กับสตรีทโฟโต้ไทยแลนด์ จากตรงนั้น พี่ก็เริ่มจับทางได้ว่าเราควรจะศึกษาจากศิลปินคนไหน การถ่ายภาพสตรีทมีประวัติศาสตร์ยังไง พี่ก็ตามไปศึกษาตามศิลปินคนนั้นๆ อะไรงี้ ไล่มา ในยุคต่างๆ แล้วจับทางตัวเองว่าเราชอบแบบไหน สตรีทมันมีตั้งแต่ยุคคลาสิก
ช่างภาพในดวงใจ
ก็มีอยู่ 2 คน คนแรกคือ Harry Gruyaert เป็นคนเบลเยี่ยมที่อยู่ในประเทศฝรั่งเศส เป็นช่างภาพของ Magnum คนหนึ่ง เค้าจะเล่นกับสี แสง เงา Composition สวย ส่วนคนที่ 2 คือ Martin Parr ซึ่งงานของเขาจะเป็นกึ่งสารคดี แต่มีความเป็นสตรีทอยู่ในตัว สองคนนี้จะมีความแตกต่างไม่เหมือนกัน แต่ผมชอบ Martin Parr ในความตลกของเค้า การสื่อสารรูปที่ตลกแต่เสียดสี มีเรื่องของสังคมและการเมือง ผสมอยู่ใน พฤติกรรมของมนุษย์
อุปกรณ์ที่ใช้
พี่ไม่ค่อยยึดติดกับเครื่องมือเท่าไร แล้วแต่คนจะชอบ พี่คิดว่าการถ่ายสตรีทใช้กล้องฟิมล์มันไม่ค่อยตอบโจทย์ด้วยซ้ำ เพราะค่อนข้างถ่ายยาก อย่างสมมุติว่าผมเลือกใช้ Leica ซึ่งเป็นความเชื่อของคนถ่ายสตรีทในยุคคลาสิก ว่าจะต้องเป็นกล้อง Leica เพราะ เป็นกล้องที่ทันสมัยที่สุดในสมันนั้น ถ้่าในสมัยนั้นมีกล้องที่ทันสมัยกว่า Leica เขาก็คงเลือกใช้กัน ซึ่งผมคิดว่าแล้วแต่ความชอบและการเลือกใช้มากกว่า
สถานที่โปรดที่ชอบถ่ายรูป
ผมชอบภาพถ่ายสตรีทของประเทศในโซนยุโรปอยู่แล้ว เพราะให้ความรู้สึกเปล่าเปลี่ยวและมีอารมณ์ขันปะปนกันไป รวมถึงผู้คนและสภาพแสงที่ถ่ายออกมาได้ค่อนข้างลงตัวและสวยง่ายกว่า ผมว่าจากที่เดินทางไปมาหลายที่ ประเทศไทยถ่ายยากที่สุดในโลกแล้ว
สถานที่ในฝันที่อยากถ่ายภาพ
เกาหลีเหลือ ซึ่งเราคงไม่ีมโอกาสจะได้ถ่าย ส่วนอีกที่ก็คือรัสเซียที่กำลังจะไปเร็วๆนี้ เพราะสองที่นี้ยังมีความใกล้เคียงกันคือมีกลิ่นของคอมมิวนิสต์ ก็เลยอยากไปลองถ่ายดูว่าจะออกมาเป็นอย่างไร
ภาพถ่ายที่ประทับใจ
เป็นรูปที่ผมไปเที่ยวประเทศอังกฤษแล้วขับรถไปฝั่งตะวันตก และผมแวะร้านเบอร์เกอร์ร้านหนึ่งแล้วเห็นคุณยายกำลังนั่งทานเบอร์เกอร์อยู่ในตำแหน่งที่แสงสวยมาก และผมคิดได้ว่าควรทำอะไรกับมันผมเลยยกกล้องขึ้นถ่าย และภาพก็ออกมาสวยถูกใจสำหรับผม
เริ่มต้นทำธุรกิจขายอุปกรณ์กล้องฟิล์มได้อย่างไร
ตอนแรกไม่ได้จะทำธุรกิจขายสินค้าเกี่ยวกับกล้องฟิล์มเลย ผมเพียงแค่เป็นคนชอบถ่ายรูปและอยากจะหาธุรกิจอะไรสักอย่างทำ ซึ่งพอเล่นกล้องฟิล์มไปเรื่อยๆ ก็เริ่มหาอะไรแปลกๆ มาเล่นมากขึ้น อย่างฟิล์มแปลกๆ และเริ่มล้างฟิล์มเอง รวมถึงศึกษาหาข้อมูลไปเรื่อยๆ พอเล่นไปนานเข้าก็เริ่มมีสังคมของคนชอบถ่ายภาพด้วยกล้องฟิล์มมากขึ้น ช่วงแรกผมเริ่มจากการซื้อฟิล์มแบบยกแพ็คมา แล้วแบ่งขายเพื่อนๆ ที่เล่นกล้องฟิล์มด้วยกัน พอเริ่มขายมาเรื่อยๆ ก็เริ่มจริงจังแล้วรู้สึกว่ามันสามารถทำเป็นอาชีพได้ เลยทำอย่างจริงจังเสียเลย
ลูกค้าที่มาซื้อเป็นคนประเภทไหน
ก็แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มแรกคือกลุ่มที่มีอายุ คนประเภทนี้คือกลุ่มคนที่เค้าเล่นกันอยู่แล้ว ใช้ตลอด อีกกลุ่มหนึ่ง กลุ่มวัยรุ่น แต่กลุ่มวัยรุ่นก็จะแบบคนเดิมๆที่ยังคงมาซื้ออยู่เรื่อยๆ จะน้อย พี่จะได้รายได้จากกลุ่มแรกมากกว่า
เคยเจอมือใหม่ยิงคำถามแปลกๆใส่ไหม
มี ก็เคยเจอประมาณว่า “พี่กล้องนี้ถ่ายแล้วอัพภาพขึ้นfacebookได้เลยไหม” แล้วก็มีถ่ายเสร็จเอาฟิล์มออกจากกกล้องเลย แล้วถามพี่ว่า ทำไมไม่มีภาพ อะไรแบบนี้เป็นต้น
กระแสของฟิล์มจะหายไปไหม
ผมคิดว่าคงไม่มีทางที่จะหายไปเลย แต่แค่อาจจะไม่ดีไปกว่านี้แล้ว เพราะช่วง 3 -4 ปีที่ผ่านมาถือว่าเป็นช่วงที่ดีที่สุดหลังจากที่ฟิล์มตายไปแล้วครั้งหนึ่ง แล้วอีกอย่างคนรักกล้องฟิล์มเขาก็มีความสุขกับกลุ่มคนจำนวนเท่านี้
เป้าหมายในอนาคต
ทุกวันนี้ผมแฮปปี้มากที่ได้ถ่ายรูปสตรีทถ้ามากกว่านี้ก็ยังนึกไม่ออก แต่ถ้าเป็นเรื่องงานก็คงอยากจะขยายร้านของเราให้เป็นร้านหนังสือเกี่ยวกับการถ่ายภาพ เพราะประเทศไทยยังมีน้อยและราคาแพงมาก เราเลยอยากจะเป็นคนแนะนำให้เขาว่าเล่มไหนดีและเป็นพื้นที่สำหรับแลกเปลี่ยนความคิดกันของคนชอบถ่ายภาพ
และทั้งหมดนี้ก็คือมุมมองและแนวคิดของ ‘ซัน อาทิตย์ เลิศรักษ์มงคล’ ชายผู้หลงใหลในการบันทึกภาพลงบนแผ่นฟิล์ม และมุ่งมั่นตั้งใจศึกษาอย่างจริงจังจนสิ่งที่เขารักนั้นสามารถสร้างรายได้ย้อนกลับมาสู่เขาได้ในปัจจุบันนี้ ส่วนใครที่อ่านบทสัมภาษณ์นี้จบแล้วยังอยากจะทราบเพิ่มเติมถึงการถ่ายภาพแนวสตรีท ว่าแท้ที่จริงแล้วการถ่ายภาพแนวนี้เป็นอย่างไร และเหตุใดใครหลายคนถึงหลงใหลมนต์เสน่ต์ของภาพภ่ายประเภทนี้ สามารถเข้าไปติดตามอ่านบทความที่เกี่ยวข้อง รวมถึงบทความที่คุณซันเป็นคนเขียนขึ้นเองได้ที่เว็บไซต์ https://siamstreetnerds.com
อาทิตย์ เลิศรักษ์มงคล
Website
:https://artyt.me/
:http://husbandandwifeshop.com/
:https://siamstreetnerds.com
